]
Incoming
مراحل پیشرفت سیاست شوروی در جهان طی چهل سال بعد از جنگ جهانی دوم شامل سه دوره است .
- دوران جنگ سرد که بلافاصله بعد از پایان جنگ جهانی دوم آغاز شد.
- دوران تشنج زدایی که با برچیدن موشک های روسی از کوبا بود.
- سومین دوره که در واقع دومین مرحله از جنگ سرد بود که از اواخر 1979 آغاز شد و تا زمان حکومت گورباچف در سال 1985 پایان یافت.
ماجرای جنگ سرد
جنگ سرد بلافاصله بعد از پایان جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا سال 1962 ادامه پیدا کرد . اصطلاح جنگ سرد به معنای جنگ روانی و تبلیغاتی بدون توسل به سلاح گرم است .
نخستین بار اصطلاح جنگ سرد را دولتمرد معروف آمریکایی برنارد باروخ 1948 بکار برد.
جنگ سرد در فاصله سال 1945 تا 1946 در جریان نخستین کشمکش شوروی با متحدین زمان جنگ بر سر مسئله آذربایجان ایران آغاز شد .
استالین مصرانه می خواست تا جای پایی در ایران بدست آورد و به همین جهت پیش از تخلیه قوای خود از ایران حکومت دست نشانده در آذربایجان به وجود آورد اما پس از تخلیه نیروها این حکومت فرو ریخت و استالین در برابر تهدید آمریکا که تنها دارنده سلاح اتمی در دنیا بود نتوانیت به کمک حکومت دست نشانده خود در آذربایجان برود.
جنگ سرد با طرح دکتر ین ترومن برای حمایت از کشورهایی که مورد تهدید تجاوز خارجی یا شورش مسلحانه مورد حمایت از خارج قرار می گیرند تشدید شد .
به موجب طرح ترومن که در 1947 به تصویب کنگره آمریکا رسید آمریکا 400 میلیون دلار به ترکیه و یونان که در معرض تهدید شوروی بودند کمک کرد و طرحی به نام مارشال به اجرا گذاشته شد که هدف آن این بود تا راه نفوذ شوروی به کشورهای اروپای غربی بسته شود .
جنگ سرد در 1948 با محاصره برلین از طرف نیروهای شوروی و بستن راه های ارتباطی به سمت آلمان غربی به اوج رسید اما در این فاصله کشورهای غربی یک پل هوایی بین برلن و آلمان غربی تلاش شوروی را برای برون کردن نیروهای انگلیس و فرانسه از این شهرعقیم گذاشتند . هرچند که شوروی دست از محاصره برداشت اما در این فاصله سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در سال 1949 شکل گرفت و در مقابل دولت شوروی هم سازمان پیمان ورشو را با کشورهای اروپای شرقی برای مقابله تشکیل داد.
ماجرای جنگ سرد با جنگ بین کره شمالی و کره جنوبی در سال 1950 ادامه پیدا کرد . این جنگ با تحریک کره شمالی از سوی استالین شروع شد اما چون شوروی مستقیم در جنگ دخالتی نکرد و جنگ محدود به مرزهای کره ماند جلوی خطر بروز جنگی بزرگ را گرفت و این جنگ چند ماه بعد مرگ استالین در 1953 در حالی تمام شد که دو کره به مرزهای قبلی خود بازگشتند.
در مورد روسیه بیشتر بخوانیم
- در تور روسیه با عجیب ترین حقایق آشنا شوید
- با دانستن 10 نکته ، از سفر به روسیه لذت ببرید
- شروع تعطیلات تابستانی با تور روسیه
- چرا از کاخ کرملین مسکو دیدن کنیم ؟
مرگ استالین سبب شد جنگ سرد مدتی فروکش کند اما سه سال بعد در سال 1956 جنگ روانی بین شرق و غرب با جنگ سوئز و انقلاب مجارستان اوج گرفت . در زمان زمامداری خروشچف دانشمندان شوروی موفق به پرتاب اولین قمر مصنوعی شدند و در حالی که شوروی در موضع قدرت بود خروشچف در سال 1959 به آمریکا سفر کرد در حالی که به نظر می رسید روابط رو به بهبود است و مقدمات یک کنفرانس بین المللی بین سران آمریکا و شوروی و انگلیس و فرانسه در پاریس مهیا می شد اتفاق دیگری رقم خورد .
این بار در 1960 یک هواپیمای جاسوسی آمریکا بر فراز شوروی سقوط کرد تا یک بحران تازه در روابط دو ابر قدرت شکل بیگیرد . خروشچف حاضر نشد به این کنفرانس بیاید و جنگ سرد ادامه پیدا کرد.
در حالی که کندی ریس جمهور آمریکا شده بود که آمریکا نگرانی جدی در کوبا داشت . سال 1959 فیدل کاسترو که تمایلات کمونیستی داشت در کوبا هم مرز با آمریکا به قدرت رسیده بود . آمریکا از این واقعه نگران بود. کندی تلاش می کرد مخالفان حکومت کاسترو را تقویت کند ولی در نهایت این تلاش ها نتیجه نداد سال 1962 اتفاق دیگری برملا شد این بار مشخص شد که شوروی مشغول ساخت پایگاه نظامی و استقرار موشک دور پرواز در کوبا است . آمریکا سریع وارد عمل شد . محاصره دریایی کوبا برای برچیدن پایگاه ها در دستور کار قرار گرفت و بدین ترتیب خروشچف هم در آخرین لحظه دستور بازگشت کشتی های روسی حاوی تجهیزات را صادر کرد. این آغاز عصر détente بود دوران معروف به تشنج زدایی
کندی 1963 به قتل رسید خروشچف در 1964 از کار برکنار شد . در همین حال آمریکا درگیر جنگ ویتنام بود و شوروی هم درگیر جنگ درچک اسلواکی بود. در این میان برژنف بر سر کار آمده بود دکترین برژنف در ماجرای دخالت شوروی در چک اسلواکی حاکم بر این ایده بود که شوروی حق دخالت این کشور برای حفظ سلطه بر کشورهای کمونیست را دنبال می کند و الیته این دکترین از سوی غرب پذیرفته شد.
ادامه تلاش دو قدرت برای ارتباط با کشورها قدرتمند منجر به آن شد که نیکسون رئیس جمهور آمریکا با کشور کمونیستی چین روابط دیپلماتیک داشته باشد و در اوج ناباوری به پکن سفر کرد و در نهایت نیکسون توانست روابط را به سمتی هدایت کند که در سال 1972 به عنوان اولین رئیس جمهور آمریکا سفر رسمی به مسکو داشته و قرارداد مهمی برای محدود ساختن سلاح های استراتژیک معروف به سالت یک بین رهبران دو کشور امضا شد.
بعد از پایان جنگ ویتنام برژنف هم به آمریکا سفر کرد. .قرارداد منع جنگ هسته ای بین آمریکا و شوروی امضا شد. با استعفای نیکسون و روی کارآمدن فورد رئیس جمهور جدید آمریکا سیاست تنشج زدایی دنبال شد و این بار رئیس جمهور جدید آمریکا به بندر ولادیوستک رفت تا قرارداد جدیدی برای محدود ساختن استفاده از سلاح های استراتژیک معروف به سالت 2 امضا شود. اما در سال های بعد تلاش شوروی برای نفوذ در کشورهای دیگر از جمله کشورهای آسیایی و افریقایی ادامه داشت تا اینکه کارتر رئیس جمهور آمریکا شد. کارتر حرکتی کرد که در روابط آمریکا و شوروی تنش ایجاد کرد . او به عنوان رئیس جمهور و بر خلاف عرف نامه ای به ساخاروف شخصیت سرشناس ناراضی شوروی فرستاد و تنش در روابط اوج گرفت. اما در همین زمان نیروهای شوروی به افغانستان حمله کردند و در پی آن با لغو قرارداد سالت 2 حتی حضور در بازی های المپیک 1980 مسکو هم تحریم شد . بدین ترتیب بار دیگر جنگ سرد اوج گرفت و از اواخر 1979 تا 1985 ادامه داشت .
روابط آمریکا و شوروی تیره شد . این در حالی بود که با روی کار آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا یعنی ریگان سیاست خشن و انعطاف ناپذیر در برابر شوروی در پیش گرفته شد. احداث یک کمربند تدافعی ضد موشکی به دور آمریکا معروف به پروژه جنگ ستارگان و استفرار موشک های اتمی آمریکا در اروپا بخشی از این بحران بود. بی ثباتی اوضاع در شوروی از یک سو و عدم تمایل غرب به گفتگو از یک سو و تغییر زمامداران امور بعد از مرگ برژنف شوروی را به دوره جدیدی هدایت کرد. جوانترین رهبر حزب کمونیست یعنی میخائیل گورباچف پایان قصه جنگ سرد بود. او با مسافرت به فرانسه و ملاقات با ریگان و در کنار آن مصاحبه با مطبوعات غربی بار دیگر به دوره جنگ سرد پایان داد.
